Historia Izby

Zmiany administracyjne, powstanie województwa zielonogórskiego doprowadziło do zorganizowania Izby Rzemieślniczej z siedzibą w Zielonej Górze. Izba Rzemieślnicza powołana została do życia rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 lutego 1951 roku. Działalność administracyjną rozpoczęła 1 kwietnia 1951 r. Ówczesny Minister Przemysłu Drobnego i Rzemiosła zatwierdził Statut Izby w dniu 28 marca 1952 roku.

Pierwszym dyrektorem został mianowany Władysław Rydzoń, były kierownik biura Okręgowego Związku Cechów w Zielonej Górze. Okręgowy Związek Cechów do czasu powstania Izby Rzemieślniczej spełniał funkcje nadrzędnej komórki organizacyjnej dla wszystkich cechów.

 W skład tymczasowego Zarządu, powołanego zarządzeniem Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 1 września 1951 roku weszli:

Jan Pawłowski /czeladnik stolarski/ – Prezes

Feliks Kubala /mistrz instalacji elektycznej/ – Wiceprezes

Jan Koła /mistrz malarski/, Stanisław Podkowski /mistrz kamieniarski/, L. Danielewski /mistrz szewski/ – członkowie.

 Program działalności Izby obejmował działalność związaną z utrzymaniem liczby czynnych warsztatów, lepsze ich zaopatrzenie w surowce i materiały, uregulowanie spraw podatkowych oraz cen za usługi i wyroby rzemieślnicze, uregulowanie spraw lokalnych kredytowych i spraw socjalnych.

Izba Rzemieślnicza w Zielonej Górze objęła swoją działalnością nowo powstałe województwo. Do 1950 roku, a więc w okresie poprzedzającym utworzenie Izby, działało na terenie obecnego województwa 26 cechów branżowych.

20 grudnia 195 roku – w miejsce dotychczasowych cechów branżowych, utworzono na podstawie Zarządzenia Prezydium WRN – 6 cechów rzemiosł różnych:

– w Gorzowie – z zasięgiem działania; miasto i powiat Gorzów oraz powiaty Strzelce Krajeńskie i Skwierzyna

– w Międzyrzeczu – dla powiatów Międzyrzecz oraz Sulęcin i Słubice

– w Nowej Soli – tylko powiat Nowa Sól

– we Wschowie – dla powiatu Wschowa i Głogów

– w Zielonej Górze – dla miasta i powiatu Zielona Góra oraz dla Krosna, Gubina, Sulechowa i Świebodzina

– w Żaganiu – dla powiatu Żagań, Szprotawa i Żary.

Niezależnie od wymienionych cechów istniały również Okręgowe Związki Cechów w Żaganiu, Zielonej Górze oraz oddziały w Gorzowie, Międzyrzeczu i Wschowie. Zostały one jednak już wkrótce zlikwidowane – na podstawie określonych Zarządzeń Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła.

                Pierwotny stan Organizacyjny uległ pewnym zmianom. Warto podkreślić, że do końca 1956 roku działały wszędzie zarządy komisaryczne cechów, a dopiero w grudniu 1956 roku powołano zarządu w drodze wyborów. Pierwsze wybory odbyły się w cechach rzemiosł różnych w Gorzowie, Międzyrzeczu, Świebodzinie, Zielonej Górze, Nowej Soli, we Wschowie i Żarach. W powstałych Cechach wybory odbywały się wraz z uruchamianiem ich działalności.

                Cechy – niezależnie od ich form organizacyjnych i zasięgu działania oprócz zajmowania się sprawami zawodowymi i socjalnymi swoich członków, podejmowały także inicjatywy w zakresie akcji społecznych.

                I tak w pierwszym okresie osadnictwa, rzemieślnicy włączali się aktywnie do odgruzowania zniszczonych w trakcie wojny miast i miasteczek, uczestniczyli w zbiórkach złomu dla potrzeb odradzającego się przemysłu, świadczyli na rzecz odbudowy stolicy.

                W 1951 roku zatrudnionych w rzemiośle było 1841 osób w 1389 zakładach w tym m.in. 374 zakłady odzieżowe, 285 metalowe, 245 skórzane, 126 budowlane, 124 spożywcze oraz 89 drzewne.

                Największa liczba warsztatów w 1951 roku zarejestrowana została w takich ośrodkach jak Gorzów – 179, Zielona Góra – 143, Międzyrzecz – 132, Nowa Sól – 105, Wschowa – 85, Gubin – 29 i Skwierzyna – 38.

                Warto wspomnieć o zjawisku, które w poważnym stopniu wpłynęło na niekorzystną sytuację rzemiosła w samej Zielonej Górze. Miało one miejsce w 1950 i 1951 roku i było spowodowane przekształceniem miasta w stolicę województwa. Potrzebne lokale i mieszkania dla nowej administracji wygospodarowywano najczęściej kosztem zakładów i mieszkań rzemieślników.

                Opracowaniu i zatwierdzeniu przez Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła uległy także statuty izb rzemieślniczych, które były mało konsekwentne i dalekosiężne co wynikało z wspomnianych wcześniej założeń gospodarczych władz państwowych oraz panujących poglądów politycznych, ale stanowiły częściowy postęp w kierunku dostosowania przedwojennych przepisów do nowych warunków gospodarczych (statut izby).

                Spowodowało to krok w kierunku rozwoju demokracji wewnątrz organizacyjnej izby rzemieślniczej w Zielonej Górze oraz wymuszonemu dostosowaniu działalności do nowych warunków społeczno-gospodarczych.

                Niestety lata 1949-1956, kiedy komunistyczna władza niszczyła wszystko, co było obce ich ideologii, spowodowało, że nacisk polityczny i ekonomiczny zmusił wielu rzemieślników do zawieszenia lub likwidacji swojej działalności.

                Na ziemi lubuskiej liczba warsztatów w 1955 r. wyniosła 57,7% w stosunku do 1948 roku.

                Symptomy zmian polityki państwa w stosunku do rzemiosła można zanotować w 1954 r. Pomimo odbytego po dłuższej przerwie Zjazdu Aktywu Rzemiosła, który wysunął szereg wniosków i postulatów pod adresem władz państwowych. ale m.in. w Zielonej Górze, ciągle rzemiosło napotyka opór władz terenowych, czego wypadkową jest ciągle powolny postęp w rozwoju rzemiosła. Pomimo trudności rzemieślnicy starali się brać udział w politycznym życiu miasta i województwa poprzez swoich przedstawicieli w administracji terenowej.

                Coraz więcej rzemieślników zasiadało w radach narodowych wszystkich szczebli /dla przykładu w 1954 roku – 34 radnych, w 1957 roku – 77, w 1961 roku – 95/, wielu rzemieślników brało nadto udział w pracach poszczególnych komisji społecznych, w komitetach blokowych i dzielnicowych miast i osiedli.

                Zmiany polityczne zapoczątkowane w 1955 roku objęły również uregulowania prawne rzemiosła. Nowa ustawa o Izbach Rzemieślniczych uchwalona w dniu 11 kwietnia 1956 roku, na wniosek posłów Stronnictwa Demokratycznego, obowiązywała do 1972 roku, a niektóre przepisy przyjęte przez nowe ustawy, obowiązują do dnia dzisiejszego.

                Preambuła ustawy daje wyraz stosunku władz państwowych do rzemiosła: „W celu zapewnienia rzemiosłu pełnego udziału w życiu gospodarczym i społecznym kraju, jak również podniesieniu na wyższy poziom działalności organizacji rzemieślniczej, stanowi się, co następuje”.

                Zwiększony został zakres działania Izby, obejmował następujące płaszczyzny:

– reprezentowanie rzemiosła wobec władz i instytucji państwowych,

– badanie przejawów życia gospodarczego,

– organizowanie wraz z achami działalności o charakterze gospodarczym,

– organizowanie wystaw, pokazów instytutów badawczych,

– podniszczenia kwalifikacji zawodowych rzemieślników,

– czuwanie nad wykonywaniem przepisów o BHP,

– przeprowadzanie egzaminów czeladniczych i mistrzowskich przez powołane w tym celu komisje,

– sprawowanie nadzoru nad działalnością cechów.

W wykonaniu postanowień tej ustawy Zarząd Izby wprowadził poprawki do obowiązującego statutu. Jednocześnie zgodnie z nowym Zarządzeniem Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła, przeprowadzono pierwsze wybory do władz Zielonogórskiej Izby Rzemieślniczej.

 Okręgowe Zgromadzenie Wyborcze dokonało 2 czerwca 1957 roku wybory 20 radców i tyluż zastępców. Na konstytucyjnym posiedzeniu Rady Izby 14 lipca tego roku wybrano Zarząd Izby, Komisję Rewizyjną i Sąd Izby.

 W skład Zarządu weszli: Feliks Kubala – prezes, Józef Wryk – wiceprezes, Marian Sławek, Lucjan Lepka, Stanisław Sobkowiak – członkowie Zarządu, Franciszek Malik, Franciszek Tunder – zastępcy członków: do Komisji Rewizyjnej zostali wybrani: Feliks Lickiewicz jako przewodniczący, Józef Augustyniak zastępca przewodniczącego oraz Józef Mizerny, Zygmunt Prokopowicz i Kazimierz Tomaszewski jako członkowie. W skład Sądu Izby wybrani zostali: Franciszek Kaźmierczak jako przewodniczący, Kazimierz Pałasz zastępca przewodniczącego oraz Narcyz Kasperski, Józef Ciesielski, Józef Marciniak, Józef Stelmaszczyk jako członkowie /Tadeusz Pijanowski i Zenon Herold wybrani zostali zastępcami członków/.

 Rada Izby powołała również 1 sierpnia 1957 roku mgr Henryka Stawskiego na stanowisko dyrektora Izby.

W maju 1960 roku odbyły się kolejne wybory do Rady Izby, poprzedzone walnymi zgromadzeniami poszczególnych organizacji cechowych.

Nowo wybrana Rada Izby powołała Zarząd Izby – prezesem wybrano ponownie Feliksa Kubalę, wiceprezesem również ponownie, Józefa Wryka, członkami – Michała Kujawskiego, Franciszka Kaźmierczaka, Rafała Turtonia oraz zastępcami członków – Mariana Webera i Feliksa Siekierskiego, Komisję Rewizyjną z Eugenią Siezieniewską jako przewodniczącą, Czesławem Sobczakiem jako zastępcą przewodniczącego oraz Wacławem Wachowiakiem, Eugenią Kubicką i Stanisławem Sroką jako członkami, a także Sąd Izby z Tadeuszem Pijanowskim jako przewodniczącym oraz Józefem Mendelakiem jako wiceprzewodniczącym. Rada Izby powołała również komisję socjalną.

W dniu 23 października 1963 roku na Okręgowym Zgromadzeniu Wyborczym została wybrana Rada Izby na trzecią kadencję. W skład Rady powołano 20 osób oraz tyluż zastępców. Na plenarnym posiedzeniu nowo wybranej Rady w dniu 11 grudnia 1963 roku wybrano Zarząd Izby w składzie: Feliks Kubala – prezes, Józef Wryk – wiceprezes, Stefan Graf, Marian Wachowiak i Mieczysław Wagner – członkowie, Józef Wnorowski i Józef Włodarczyk – zastępcy członków. Do Komisji Rewizyjnej wybrano 5 osób /przewodniczącym został Czesław Sobczak z Nowej Soli/, do Sądu Izby 8 osób /przewodniczącym wybrano ponownie Tadeusza Pijanowskiego/. Wybrano także nowe składy osobowe komisji socjalnej /przewodniczącym został Zenon Herold/ i szkoleniowo-oświatowej /przewodniczący Jan Sławiński/. Dyrektorem Izby został mgr Roman Breliński.

Wybór czwartej kadencji Izby został dokonany na okręgowym Zgromadzeniu Wyborczym 23 października 1966 roku. Wybrano 20 członków i 20 zastępców spośród rzemieślników z całego województwa, cieszących się największym zaufaniem swego środowiska, znanych działaczy społecznych.

12 grudnia 1966 roku na pierwszym posiedzeniu plenarnym Rada Izby dokonała wyboru Zarządu oraz pozostałych organów Izby.

 Do Zarządu wybrano Feliksa Kubalę – prezes, Józefa Wryka – wiceprezes, Jana Smerdę, Mariana Wachowiaka, Czesława Sobczaka, oraz na zastępców członków Adama Wasila i Olgę Wierzbicką. W skład Komisji Rewizyjnej powołano 5 osób /przewodniczącym został Mieczysław Wagner/, do Odwoławczego Sądu Izbowego – 8 osób /przewodniczącym wybrano mgr Karola Mallyego/, przewodniczącym Komisji Oświatowej został Józef Wnorowski, a Komisji Socjalnej Albin Wawrzkiewicz.

 Nowe uregulowania prawnych zasad działania rzemiosła przyniosła uchwalona przez Sejm z dnia 8 czerwca 1972 roku o wykonywaniu i organizacji rzemiosła. W rezultacie nowych uwarunkowań prawnych niosących przez ustawę w marcu 1973 odbył się I Zjazd Delegatów Rzemiosła Lubuskiego.

Obradom przewodniczył Feliks Kubala. Referat programowy wygłosił zastępca przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Organizacyjnej Stanisław Szerszenowicz. Omówił on program rozwoju rzemiosła w regionie.

Zjazd przyjął statut Izby Rzemieślniczej jako wojewódzkiego związku rzemiosła, zatwierdził też strukturę organizacyjną Izby.

Dokonano wyboru 15 członków Rady Izby i 15 zastępców. Podczas swego pierwszego posiedzenia Rada dokonała wyboru Zarządu:

Prezydium Rady:

Przewodniczący – Feliks Kubala

Z-ca przewodniczącego – Jerzy Gadomski

Zarząd:

Prezes – Stanisław Szerszenowicz

Z-ca – Stanisław Jakubowski

Z-ca – Jan Bernacki

Członek – Jan Wryk

Członek – Roman Tomczak.

W lipcu 1975 roku doszło do reorganizacji rzemiosła lubuskiego. W wyniku podziału administracyjnego kraju uległ zmianie teren działania Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze. Izba obejmowała swoją działalnością województwo zielonogórskie i nowo utworzone województwo gorzowskie. Zrzeszało 14 cechów rzemiosł różnych, 14 spółdzielni rzemieślniczych oraz hurtownię zaopatrzenia rzemiosła w Zielonej Górze.

Cechy Rzemiosł Różnych:

– Krosno,

– Nowa Sól,

– Sulechów,

– Świebodzin,

– Wolsztyn,

– Zielona Góra,

– Żagań,

– Żary,

– Gorzów Wlkp.,

– Międzychód,

– Międzyrzecz,

– Myślibórz,

– Sulęcin,

– Choszczno.

Spółdzielnie:

– Nowa Sól,

– Sulechów,

– Świebodzin,

– Wolsztyn,

– Zielona Góra,

– Żagań,

– Żary,

– Choszczno,

– Gorzów Wlkp.,

– Międzychód,

– Międzyrzecz,

– Myślibórz,

– Sulęcin,

– Słubice.

 W dniu 3 lutego 1977 roku odbył się II Zjazd Delegatów Rzemiosła Lubuskiego. Sprawozdanie z działalności Rady złożył Jerzy Gadomski. Referat sprawozdawczo-programowy Zarządu przedstawił Stanisław Szerszenowicz.

Zjazd przyjął nowy statut Izby oraz program rozwoju rzemiosła i jego organizacji do 1980 roku. Dokonano wyboru 15 członków Rady Izby i 5 zastępców oraz 7 delegatów na II Krajowy Zjazd.

Prezydium Rady:

Przewodniczący – Halina Chańczewska

Z-ca przewodniczącego – Jerzy Gadomski.

Z powodu rezygnacji Józefa Wryka, Rada Izby uzupełniła skład Zarządu o Jana Kołę.

Kolejny, a zarazem III Zjazd Delegatów Rzemiosła Lubuskiego odbył się 10 lutego 1981 roku. Obradom przewodniczył Jerzy Gadomski. Sprawozdanie z działalności Rady złożyła Halina Chańczewska. Referat sprawozdawczo-programowy Zarządu przedstawił Wacław Garbaj.

Wybrano 25-osobową Radę Izby oraz 10 delegatów na III Krajowy Zjazd Rzemiosła. Rada dokonała wyboru Zarządu Izby.

Zjazd wprowadził zmiany do statutu Izby, przyjął program działania rzemiosła i jego organizacji do 1985 roku.

Prezydium Rady:

Przewodniczący – Józef Rogoziński

Z-ca przewodniczącego – Jan Koła

Z-ca przewodniczącego – Edmund Papciak

Członkowie – Bronisław Chaszcz

                        – Czesław Kawicki

                        – Zbigniew Pekel

Sekretarz – Marian Grzesiak

Zarząd:

Prezes – Wacław Garbaj

Z-ca prezesa – Jan Bernacki

Z-ca prezesa – Feliks Witkowski

Członkowie – Wacław Kwiatkowski

                        – Karol Mally

                        – Romak Tomczak

                        – Józef Torzewski

 IV Zjazd Delegatów Rzemiosła Lubuskiego odbył się 16 listopada 1985 roku pod hasłem: „Ojczyzna stoi chlebem poczciwej pracy” będącym sentencją W. Pola.

Na swym pierwszym posiedzeniu Rada uzupełniła skład Zarządu o Jadwigę Piwecką z Sulechowa.

Wybrana została Rada Izby:

Przewodniczący – Józef Rogoziński (Wolsztyn)

Z-ca przewodniczącego – Jan Koła (Nowa Sól)

Z-ca przewodniczącego – Edmund Papciak (Gorzów Wlkp.)

Sekretarz – Zbigniew Głogowski (Zielona Góra)

Członkowie Prezydium – Czesław Kawicki (Kostrzyn)

                                         – Zygmunt Gucze (Wolsztyn)

                                         – Jan Korościk (Gorzów Wlkp.)

                                         – Leszek Mataszak (Międzychód)

                                         – Ludwik Włodarczyk (Zielona Góra)

Zmiany sytuacji polityczno-gospodarczej w Polsce w 1989 roku nie pozostawiła rzemiosła lubuskiego na uboczu.

W 1989 roku, podczas zmian systemu prawnego, odcięcia się od czasów poprzednich i podjęciu reform także w strukturach organizacyjnych rzemiosła polskiego, powstała nowa Izba Rzemieślnicza na Ziemi Lubuskiej, zrzeszająca CRR woj. Gorzowskiego z siedzibą w Gorzowie.

Tworzenie gospodarki wolnorynkowej w Polsce, stworzyło nowe warunki i zagrożenia dla działania nowej terytorialnie i organizacyjnie Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze.

W dniu 27 października 1989 roku odbył się VII Zjazd Delegatów Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze, który w wyniku uchwał podjął decyzję o przekształceniu się z organizacji obowiązkowej przynależności członków Izby na organizację o przynależności dobrowolnej.

Prezesem Izby został wybrany Ryszard Dyderski. W skład Izby wchodziły CRR w Krośnie Odrzańskim, Lubsku, Nowej Soli, Sulechowie, Świebodzinie, Wolsztynie, Żaganiu, Żarach i Zielonej Górze.

 W 1993 roku na VIII Zjeździe wybrano następujące władze:

Prezes Izby – Ryszard Dyderski

Zastępca – Zygmunt Gucze

Zastępca – Tedeusz Kowal

Członkowie – Zygmunt Pietrasiewicz

                        – Ryszard Wiśniewski

W 1994 roku, po rezygnacji Ryszarda Dyderskiego, Prezesem został wybrany Bogdan Chwiałkowski. Pozostały skład Prezydium nie uległ zmianie.

W dniu 5 listopada 1997 roku X Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze wybrało nowe Prezydium Rady. W skład weszli:

Prezes – Zygmunt Gucze

Zastępca – Tadeusz Kowal

Zastępca – Zygmunt Pietrasiewicz

Członkowie – Zenon Helwig

                        – Zenon Łodyga

W maju 1999 roku zmieniona nazwę Izby na Izba Rzemieślnicza i Przedsiębiorczości w Zielonej Górze.

25 czerwca 2002 roku Prezesem Izby został wybrany Tadeusz Kowal, a na Zastępców Zygmunta Gucze i Michała Skubiszewskiego.

Na Walnym Zgromadzeniu Przedstawicieli Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości w Zielonej Górze, które odbyło się 21 października 2006 roku na nowego Prezesa Izby został wybrany Krzysztof Hnat. Na pierwszym posiedzeniu Rady Izby zaakceptowano propozycję składu Prezydium Izby przez Prezesa Izby Krzysztofa Hnata i tak:

Zastępca Prezesa – Bolesław Adamik

Zastępca Prezesa – Michał Skubiszewski

Sekretarz – Marian Kaczkowski

Skarbnik – Piotr Spychała.

Przedostatnie Walne Zgromadzenie Sprawozdawczo-Wyborcze Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości w Zielonej Górze odbyło się w Międzywodziu w dniu 04 listopada 2010 roku. Było to pierwsze wyjazdowe Walne Zgromadzenie. Delegaci jednogłośnie zagłosowali na Krzysztofa Hnata, który został Prezesem Izby na drugą kadencję. Na tym posiedzeniu zostały zaakceptowane różne zmiany do statutu, między innymi zmieniając nazwę Prezydium Rady Izby na Zarząd Izby. I tak do Zarządu Izby zostali wybrani:

Zastępca Prezesa – Bolesław Adamik

Zastępca Prezesa – Michał Skubiszewski

Sekretarz – Marian Kaczkowski

Skarbnik – Roman Greszczyk

W Radzie znaleźli się jako członkowie:

Anna Adamczyk

Stefan Tomczak

Andrzej Janków

Marian Pietrzak

Krzysztof Modlibowski

Zbigniew Telec

Do Komisji Rewizyjnej zostali wybrani:

Przewodniczący – Zygmunt Stabrowski

Z-ca przewodniczącego – Marian Różycki

Członek – Eugeniusz Ślawski.

Ostatnie Walne Zgromadzenie Sprawozdawczo-Wyborcze Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości w Zielonej Górze odbyło się 29 czerwca 2015 roku w Zielonej Górze. Delegaci niejednogłośnie zagłosowali na Krzysztofa Hnata, który został Prezesem Izby na trzecią kadencję. I tak do Rady Izby zostali wybrani:

Krzysztof Hnat

Anna Adamczyk

Stefan Tomczak

Andrzej Antczak

Marian Pietrzak

Krzysztof Gorajewski

Danuta Bojko

Bolesław Adamik

Roman Greszczyk

Franciszek Trocholepszy

Do Komisji Rewizyjnej zostali wybrani:

Marian Różycki

Eugeniusz Ślawski

Justyna Pielichowska

Natomiast na posiedzeniu Rady Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości w Zielonej Górze w dniu 16 września 2015 r., które odbyło się w Międzywodziu, spośród członków Rady Izby został wybrany Zarząd Izby. Do Zarządu Izby zostali wybrani:

Krzysztof Hnat – Prezes Izby

Bolesław Adamik – Z-ca Prezesa Izby

Stefan Tomczak – Z-ca Prezesa Izby

Roman Greszczyk – Skarbnik Zarządu Izby

Franciszek Trocholepszy – Sekretarz Zarządu Izby